به گفته کارشناسان در حال حاضر در کشور 26هزار نیروی متخصص در انواع رشته‌ها داریم که حدود 62درصد آنها فقط در تهران متمرکز هستند. اما در این شرایط باید منتظر چه اتفاقی بود؟
اول؛ بی‌نظمی در اقتصاد درمان:دکتر مسعود مسلمی‌فرد، نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری معتقد است: یکی از بزرگ‌ترین معضلات ما این است که در برخی از شهرها بسیاری از مراکز درمانی تخصصی و فوق‌تخصصی، آزمایشگاهی و پاراکلینیکی به خاطر تخصصی‌شدن بیماری‌ها به شکلی درآمده‌اند که بیماران ترجیح می‌دهند برای پیگیری روند بیماری‌شان شهر خود را ترک کرده و به این مناطق مهاجرت کنند. الان مشکل ما در تهران هم این است که بیمارستان‌های متعددی در این شهر ساخته و متمرکز شده‌اند؛ معنای این حرف این است که بسیاری از کسانی که قرار است در کشور خدمات درمانی در حد عالی بگیرند، ترجیح می‌دهند خود را به مرکزی که همه امکانات را دارد برسانند و این اتفاق بی‌نظمی عمیقی در اقتصاد درمان ایجاد می‌کند.
دوم؛ هزینه‌های غیرضروری:«بحث اعزام پزشک به‌صورت دوره‌ای و در قالب کاروان‌های تخصصی آغاز خوبی برای تمرکز‌زدایی است و تا حد زیادی از آمدن بیمار به تهران جلوگیری می‌کند.» اگر بیماری قرار است به تهران بیاید قاعدتا با 2 تا 5 همراه مهاجرت خواهد کرد. همراهان بیمار هم کمتر از 10 روز تا یک ماه در تهران نخواهند ماند.
این تعداد با این مدت زمانی به‌همراه مراجعات مکرر به پزشکان مختلف نتیجه‌ای ندارد به غیر از افزایش هزینه‌های غیرضروری و بسیار سنگین به نظام سلامت.
سوم؛ آوارگی همراهان بیمار:نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی در این باره می‌گوید: در حال حاضر به خاطر اینکه نظام سلامت در کشور به جایگاه اساسی خودش در حوزه خدمات هتلینگ نرسیده، بیماران و همراهان آنها نباید انتظار هتلینگ مناسب داشته باشند چون هر بیمارستان برای این کار حداقل 3 برابر ظرفیت خودش را باید فقط به همراهان بیمار اختصاص دهد. این اتفاق زمانی می‌تواند رخ دهد که بیمه‌ها و بنیاد مسکن نیز وارد عرصه شوند و همه وظایف تنها به دوش وزارت بهداشت نباشد.
چهارم؛ ارائه خدمات غیرضروری:اما از 2 تا 3 سال پیش طرحی مشابه با اعزام پزشک به مناطق محروم، از طرف بسیج جامعه‌پزشکی شروع شده است. به گفته دکتر مسلمی‌فرد، این اتفاق تا به حال باعث شده که بسیاری از بیماری‌های ناشناخته در بیماران کشف شده و در همان محل درمان شود. خاصیت دیگر این طرح این بود که وقتی یک پزشک متخصص با تجهیزات درمانی وارد منطقه محروم می‌شود، دیگر نیازی به تجهیزات کلانشهری مثل تهران نیست چون بسیاری از بیمارانی که به تهران مراجعه می‌کنند، نیازی به تجهیزات و خدمات پاراکلینیک فوق‌تخصصی ندارند بلکه با معاینات دقیق متخصصانی که اعزام می‌شوند، مشکلشان کاملا مرتفع خواهد شد، درحالی‌که در تهران و در 93درصد این بیماران، مسلما نیاز به انجام غیرضروری خدمات پاراکلینیکی خواهد بود. وی تأکید می‌کند: اما این را هم باید گفت که طرح بسیج جامعه پزشکی به‌صورت فصلی و موقت است نه همیشگی.
پنجم؛ تمرکز نیرو در ناعادلانه‌ترین وضعیت:«در حال حاضر ما طرحی داریم که پزشکان که نیاز به گذراندن طرح پیش از گرفتن مدرک تخصص را دارند، باید آن را در شهرستان بگذرانند. مشکل این است که این پزشکان به‌دلیل ارتباطات مختلف هنوز به یک سال نرسیده دوباره برمی‌گردند، آن هم فقط به‌دلیل وضعیت نامناسب زندگی در این شهرستان‌ها.»
دکتر مسلمی فرد ادامه می‌دهد: متأسفانه بودجه‌ای هم برای بهتر شدن این روند اختصاص داده نشده است. درحالی‌که اگر ما بتوانیم دانشگاه‌ها را طوری طراحی کنیم که متخصصان موجود در آنها تعهد دهند در همان شهر بمانند وگرنه اجازه طبابت نخواهند داشت، توزیع عادلانه پزشک متخصص شکل خواهد گرفت چون الان این تمرکز در ناعادلانه‌ترین حالت ممکن قرار دارد.
فقط قول ندهیم
اما اگر این گفته وزیر بهداشت مبنی بر توزیع هزار و 400پزشک متخصص قرار است اجرایی شود باید به این نکته توجه داشت که این قول اعزام نیروی متخصص تنها می‌تواند یک مسکن باشد. ولی اگر در کنار آن ساختار اصلاح نظام سلامت را هم داشته باشیم، حتی اگر مسکن را قطع هم بکنیم، دیگر نگرانی وجود نخواهد داشت.
نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی در پایان خاطرنشان می‌کند: چشم‌انداز آینده برای بهبود وضعیت مردم هم با ایجاد پزشک خانواده حل می‌شود، مشروط بر اینکه طرح سیستم ارجاع اجرا شود چون بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند پزشک خانواده چیست یا اینکه اصلا چنین خدماتی تا به حال به آنها ارائه نشده است. ما الان فقط طرح پزشک روستا را داریم، اگر وزارت بهداشت این سیستم را در کشور ایجاد کند ما در آینده نزدیک با سازماندهی منظمی خدمات را به در منازل می‌بریم؛ در آن زمان دیگر نیاز نخواهد بود که بیمار به پزشک مراجعه کند بلکه این پزشک است که بیمار‌یابی می‌کند و هر فرد ایرانی یک قیم سلامت خواهد داشت. در این شرایط خدمات پزشکی بی‌دلیل تجویز نمی‌شوند، داروی بیش از حد نسخه نمی‌شود و تلنبار دارویی هم در منازل اتفاق نخواهد افتاد.
